Bánh chưng gù là một trong những món ăn độc đáo trong văn hóa ẩm thực của người dân tộc Sán Dìu mỗi khi Tết đến, Xuân về.
Trong mâm cỗ ngày Tết người Sán Dìu ở xã Đạo Trù, Tam Đảo, Vĩnh Phúc dâng cúng tổ tiên không thể thiếu món bánh chưng gù. Và không phải ngẫu nhiên người Sán Dìu ở Đạo Trù lại gói chiếc bánh có hình thù như vậy. Bánh chưng của người Sán Dìu thon dài, vát hai đầu và nhô lên ở giữa.
Bánh được gói bằng 2 lớp lá: lá chít và lá dong. Lá chít bên trong, lá dong bên ngoài, để khi luộc lá chít quyện mùi thơm vào bánh và cho màu đẹp mắt. Đặc biệt, lá chít còn giúp bánh không bị dính lá. Cách gói bánh chưng gù có lá dong bọc ngoài lá chít, hàm ý con người trong gia đình, cộng đồng phải luôn gắn bó, đùm bọc lẫn nhau. Lạt buộc 7 – 9 đoạn, tượng trưng cho 7 – 9 đời người kết nối với nhau duy trì nòi giống.
Với dân tộc Sán Dìu, bánh chưng gù có nhiều ý nghĩa đặc biệt thiêng liêng. Trên bàn thờ tổ tiên, bánh chưng gù ở giữa tượng trưng tổ tiên phân đều tài lộc cho con cháu. Ngồi trên đỉnh phân đều ở hai bên. Ngoài ý nghĩa này, đồng bào Sán Dìu chỉ gói bánh chưng gù vào 2 ngày Tết lớn trong năm, đó là Tết Nguyên Đán và Tết nửa năm diệt sâu bọ, tức mùng 5 tháng 5 âm lịch. Hai dịp Tết này phải có bánh chưng gù thắp hương tổ tiên và cũng là món quà đón con cháu về cho gia đình, đón phước lộc, an khang. Theo các cụ xa xưa truyền lại, cái bánh này gói mục đích là để để mùng 1 Tết các cụ tổ tiên đi đón con cháu. Hai chiếc quai trên bánh là để các cụ ngoắc lên vai đi đón con cháu ở âm phủ. Cụ nào đi được nhanh đến sớm, thì đón được con cháu đẹp, con cháu ngoan, con cháu khôn về cho nhà mình.
Người Sán Dìu quan niệm bánh chưng gù có đẹp, có ngon thì phước lộc, an khang mới đầy nhà năm ấy. Đặc biệt hơn, đó cũng là tín hiệu ông bà, tổ tiên "đón" được những đứa cháu ngoan ngoãn, giỏi giang cho gia đình. Chính vì bánh chưng gù mang một ý nghĩa thiêng liêng như vậy nên gói bánh người ta mới cần cầu kỳ, kỹ lưỡng.
0 bình luận