Với tuổi thọ hơn 300 năm, đền đá Phú Đa là một trong những di tích lịch sử lâu đời nhất tỉnh Vĩnh Phúc. Trải qua nhiều giai đoạn dài và có nhiều biến cố, nhưng ngôi đền vẫn chứa đựng nhiều giá trị lịch sử, giữ được những nét kiến trúc độc đáo, đậm chất văn hóa Việt cổ. Ngôi đền nằm tại xã Phú Đa – Vĩnh Tường – Vĩnh Phúc. Bao quanh ngôi đền 3 mặt là hồ nước mênh mông. Đền được xây dựng ngay sát chân đê, giữa vùng trũng nước. Trong lịch sử, thậm chí nơi này đã từng xảy ra lũ lụt, nhưng ngôi đền vẫn đứng vững trước thiên tai.

Đền Phú Đa vốn là một ngôi tư gia, biệt phủ và đảm nhiệm chức năng một ngôi sinh từ (lập đền thờ khi còn đang sống) của Lãng Phương Hầu Nguyễn Danh Thường, thế kỷ XVIII. Theo sử sách, Nguyễn Danh Thường xuất thân từ một gia đình nông dân nghèo, nhờ dung mạo khôi ngô, thông minh, có tư chất hơn người từ nhỏ, cậu bé Thường đã được một vị quan Thượng thư nhận về làm con nuôi. Khi trưởng thành, cậu được đưa về kinh thành Thăng Long học văn, võ và thi đỗ đạt được Triều đình Lê – Trịnh cử đi dẹp các cuộc khởi nghĩa nông dân. Nguyễn Danh Thường đã trấn áp thành công các cuộc khởi nghĩa, lập nhiều công trạng. Ông được phong là Lãng Phương Hầu, tham mưu quân Đô đốc phủ, Khâm sai kiểm sát thất thành, trấn thủ cả một vùng rộng lớn từ Sơn Tây đến Thái Nguyên.

Theo các cụ trong làng kể lại, ngôi đền được xây dựng trong 40 năm, từ năm 1646 đến năm 1686, cách đây gần 400 năm, khi đó cụ Nguyễn Danh Thường còn sống và đang làm quan trong triều Lê. Ngôi đền chỉ trải qua vài lần tu sửa nhỏ. Điều đó cho thấy độ bền của các chất liệu, vật liệu để xây dựng nên ngôi đền. Người dân địa phương còn có câu so sánh, ví von rằng: "Bắt đền ra đền Phú Đa. Bao giờ đền đổ ta ra ta đền". Với dụng ý, ngôi đền rất chắc chắn, bền vững. Trải qua mấy thế kỷ, công trình vẫn minh chứng được giá trị của mình.

Với ý nghĩa lịch sử – văn hóa trên, từ bao đời nay, đền Phú Đa luôn được hậu duệ của Lãng Phương Hầu Nguyễn Danh Thường truyền đời gìn giữ, hương hỏa, để di tích lịch sử - văn hóa này mãi là nơi gắn kết cộng đồng.