Người dân huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc đã có cách biến tấu bánh trôi bánh chay cực kỳ thú vị, cũng cùng những nguyên liệu đó, cách chế biến đó nhưng hương vị được tôn lên hấp dẫn hơn nhiều.

Món ấy gọi là bánh trùng mật mía, từ lâu đã nổi tiếng ở huyện Vĩnh Tường, với vị ngọt đậm của mật mía, mùi thơm cay nhẹ của gừng quyện lẫn lớp bột trắng dẻo thơm, chút ngậy ngậy của vừng.

Khi làm bánh phải chọn loại gạo nếp ngon, không được lẫn tạp, đem ngâm nước qua đêm rồi nghiền bột. Bột phải ngâm đủ độ để không dẻo, cũng không khô quá, khi ăn bánh sẽ dẻo, dai và mịn. Nắm bột thành những nắm nhỏ hình quả trám, đun sôi trong mật mía được pha chút nước để không bị cháy hay sánh quá. Đun sôi đến khi bánh trong là chín. Múc bánh ra đĩa, phủ nước mật vừa đun lên, rắc thêm một chút vừng đã rang thơm, món bánh đã sẵn sàng để thưởng thức. Bánh sẽ còn có hương vị thơm ngon hơn nữa nếu người làm đập thêm một chút gừng tươi cho vào trong nồi bánh.

Bánh được vớt ra có màu đỏ của cánh gián, rắc thêm chút vừng rang cho bắt mắt. Xoắn từng miếng nhỏ, thưởng thức vị ngọt thơm của mật mía lan tỏa trong miệng. Bánh có thể để được cả tuần mà không bị hỏng, khi ăn chỉ cần hấp nóng lại. Bánh trùng mật mía Vĩnh Tường là một trong bốn đặc sản tỉnh Vĩnh Phúc nằm trong Top 100 Món ăn Đặc sản và Top 100 Đặc sản Quà tặng nổi bật của 63 tỉnh, thành phố Việt Nam (lần thứ V năm 2021 – 2022) do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) xác lập.